اصول برنامه ریزی برای شورای اسلامی شهر

یکی از اصلی ترین و ضروری ترین ابزارها جهت تصمیم گیری های کلان ،طراحی و تدوین یک برنامه استراتژیک است.
برای مدیریت هرچه بهتر شهر و ترسیم آینده روشن و قابل اعتماد برای سیستم مدیریت ، نگارش برنامه تخصصی توسط اعضا محترم شورای اسلامی شهر ضروری به نظر می رسد.در این متن سعی بر آن شده است ارکان و اصول اساسی نگارش برنامه تخصصی برای شورای اسلامی شهر به صورت گام به گام ارائه گردد.

۱- ارزش ها و رسالت شکل گیری شورای شهر

فلسفه یا هدف غایی و ارزش هایی که سبب شکل گیری تشکیلات شوراهای اسلامی شهر می باشد براساس قانون نظارت بر مدیریت شهری و قانون گذاری محلی تعریف شده است. با توجه به اینکه در زمینه قانون گذاری محلی بیش از ۹۰% قوانین در حیطه شهرداری بوده، به همین دلیل بسیاری از مردم به اشتباه شورای شهر را شورای شهرداری می دانند. درصورتی که شورای شهر ماهیت کامل مستقل از شهرداری دارد

۲- ماموریت شورای اسلامی شهر

تشریح رسالت شورای اسلامی شهر در قالب اهداف و موضوعات کلی بهمراه تعریف ارزش های حاکم بر تشکیلات شورای اسلامی شهر براساس اصل ۱۰۰ قانون اساسی به شرح ذیل می باشد:
پیشبرد سریع
برنامه‌های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی
از طریق همکاری مردم

۳- چشم انداز شورای اسلامی شهر

دور نما یا تصویری که از وضعیت آینده شورای شهر برای دی نفعان می توان ترسیم یا ارائه نمود چشم انداز نامیده می شود . برای مثال در چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران پیش بینی شده است که تاثیر نفت و یا صنعت گردشگری بر اقتصاد جمهوری اسلامی در پایان دوره چشم انداز چگونه و چه درصدی خواهد بود .
شما برای شورای اسلامی شهر خود چه چشم اندازی را ترسیم نموده اید؟
شورایی توانمند در….
شورایی پیشتاز و موثر در …

۳-۱- مزایای چشـم انـداز

چشم انداز جهت حرکت آینده شورا رابرای دستیابی به اهداف و رسالت وی نشان می دهد .
چشم انداز موجب می شود برنامه ها و فعالیتهای شورا هماهنگ و هدفمند باشند. بنابراین ضمن هدایت شورا بطور مستقیم و غیر مستقیم به سمت رشد پایدار از هدر رفتن منابع و سرمایه گذاری ها تاحدممکن جلوگیری می کند .
در چشم انداز الگوها و چارچوبهای مشخصی برای فعالیتهای شورا بیان و به تصویر کشیده می شود و اعضا شورا با اتکاء و با استناد به این الگوها و چارچوبهای مشخص می توانند سایر ارکان مدیریت شهری را بااهداف ، رسالت و ماموریت شورا آشنا کنند و ازاین طریق مقاومت و تنش ها و ابهامات کاری در مدیریت شهری کاهش می یابد .
افزایش ارتباطات شورا و سایر ارکان مدیریت شهری جهت تهیه و تدوین و اجرای یرنامه ها ، روحیه گروهی ، همکاری و صمیمیت را دربین ارکان مدیریت شهری را افزایش می دهد .
با بررسیها و پیش بیی های همه جانبه که از طریق چشم انداز می شود امکان تهیه و تدوین برنامه های دقیقتر و کاهش درجه احتمالی بودن تصمیم گیری ها فراهم می گردد .
در چشم انداز ، تهدیدها وکمبودهای برون ودرون شورای شناسایی و مشخص می شود . بنابراین امکان رفع یا برطرف کردن نقایص و کاستی ها قبل از اینکه سیستم مدیریت شهری دچار بحران و یا کمبود گردد فراهم می شود .
اعضا شورا با کمک چشم انداز می توانند مزیت ها و فرصت ها را بموقع پیش بینی و تشخیص داده و از این طریق ضمن دوری از تهدیدها از موقعیتها و فرصت ها بخوبی و به نفع شورا استفاده کنند .
چشم انداز احتمال اشتباهات در پیش بینی و تاثیرتغییرات وپیچیدگی های محیطی بر شورا درآینده را به حداقل ممکن می رساند ، زیرا که در تدوین چشم انداز کلیه عناصر داخلی و محیطی موثر بر مدیریت شهری را مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرند .
وجود چشم انداز و برنامه های استراتژیک در شورا ، بودجه بندی با ارقام و محاسبات دقیقتر را ممکن می سازد .
چشم انداز و برنامه های استراتژیک هر شورا ، شرایط و زمینه ارزیابی عملکرد برنامه ها و اعضا آن شورا را فراهم می نماید . بنابراین اعضا شورا تلاش بیشتری رابرای تحقق طرح ها و برنامه خواهند داشت .

۳-۲- معایـب چشـم انـداز

با توجه به تغییرات ، ابهامات و پیچیدگی محیطهای اقتصادی و اجتماعی و… حاکم بر سیستم مدیریت شهری و غیر قابل پیش بینی بودن برخی از اطلاعات و آمارهای مرتبط ، تحقق کامل چشم انداز قطعی نبوده وضمانت اجرایی ندارد.
هرچه اطلاعات مورد نیاز برای تهیه چشم انداز ، کافی یا دقیق نباشند و یا تحولات و تغییرات محیطی شدید و متنوع باشند بهمان مقدار اعتبار و ارزش چشم انداز کاهش خواهد یافت.
چشم انداز تاثیرات اساسی و پایدار بر برنامه ها و عملکرد شورا دارد . بنابراین اشکال یا اشتباه در تهیه و تدوین چشم انداز ، موفقیت برنامه های اجرایی را نیز با مشکل مواجه می سازد .
برای تهیه و تدوین چشم انداز باید تیمی متخصص و آشنا با فعالیتهای مدیریت شهری را بکار گرفت و هزینه و زمان زیادی را نیز صرف این موضوع نمود .
توافق و اجماع نظر کلی در تهیه و تدوین چشم انداز و جلب رضایت همه افراد ذینفع مدیریت مشکل و گاها غیر ممکن است .

۴- استراتژی وبرنامه بلند مدت شورای اسلامی شهر

استراتژی ، نوعی برنامه با ماهیت بلند مدت است که سمت و سو ، جهت‌ ، مسیر و راه های حرکت شورا و اولویتهای آن را مشخص و تعیین می کند و می تواند به‌عنوان‌ راهنمای‌ کلی شورا نیز در نظر گرفته شود. این برنامه می بایستی براساس وظایف شورای شهر مندرج در ” قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهردار” ، ماده ۸۰ قانون شوراها و همچنین تجارب اجرایی کاندید شورا می بایست تدوین شود وسعی بر آن شود تا برنامه تدوین شده کاملا در حیته اختیارات و محدوده وظایف قانونی ترسیم شده باشد. اولویت های مشخص شده براساس اهمیت موضوع و همچنین بیشترین حجم فعالیت مورد نیاز در آن حوزه طراحی شود شاید بخشی از موارد ذکر شده از نظر اهمیت دارای بالاترین درجه باشد ولی با توجه به عملکرد شورا در دوره های گذشته، نیاز به نگاه ویژه نداشته باشند، این موارد در اولویت های نخست قرار نخواهند گرفت.